Fibromiyalji (FM), etiyolojisi bilinmeyen, kronik yaygın ağrı ve yorgunluk, uyku bozuklukları, depresyon, anksiyete ve bilişsel bozukluk gibi birkaç ilişkili spesifik olmayan semptomlarla karakterize bir sendromdur. FM hastalarının çoğu normal günlük aktivitesini sürdüremez ve yaşam kalitesi düşüktür. Fibromiyaljiyi tedavi etmek için farklı tıbbi tedaviler kullanılmaktadır, optimal tedavinin, farmakolojik ve farmakolojik olmayan tedavilerin bir kombinasyonu ile multidisipliner bir yaklaşım olması gerekmektedir. Farmakolojik olmayan tedaviler arasında beslenme, FM hastaları için umut verici bir tedavidir. FM hastalarında sıklıkla görülen obezite ve fazla kilo, daha yüksek ağrı, yorgunluk, kötüleşmiş uyku kalitesi ve daha yüksek duygu durum bozuklukları açısından yaşam kalitesini kötüleştirip FM'nin şiddetini artırmaktadır. Kilo kontrolü bu nedenle semptomları iyileştirmek için etkili olacaktır. FM patofizyolojisi için birçok farklı mekanizma olsa da, insan vücut sıvıları ve dokularındaki eser metaller ve vitamin dengesizliği semptomların oluşumuna sebep olan olasılıklardan biridir. Ayrıca, FM semptomları olan bazı kişiler, FM'de anksiyete ve depresyon ile ilişkili B ve D vitamini eksiklikleri gözlemlenmiştir. Bazı mineraller ve vitaminler, eksiklikleri gidermek, oksidatif stresle mücadele etmek ve bağışıklık sistemini desteklemek için FM tedavisinde besin destekleri kullanılabilir. Ayrıca, çok sayıda çalışma sebze açısından zengin ve antioksidan besinler bakımından yüksek sağlıklı bir diyet izlemenin FM semptomları üzerindeki yararlı olacağı düşünülmektedir. Bazı diyet modellerinin sonuçları, FM semptomlarının hafiflettiğini ve FM semptomlarının yönetiminde besinlerin potansiyel rolüne dair kanıtları güçlendirdiğini göstermektedir.
Fibromiyalji hastalarında diyet
Birçok FM hastası, hekimler tarafından semptomları kontrol etmek amacıyla tanıdan sonra diyetlerini değiştirdiklerini bildirmektedir. Belirli bir beslenme veya diyet türünün FM hastalarının semptomları üzerindeki etkilerini incelemek amacıyla klinik araştırmalar yürütülmüştür.
Vejetaryen beslenme ile birlikte vücuttaki antioksidan seviyeleri artmakta ve fibromiyalji semptomlarının azalmasına fayda sağlamaktadır. Ayrıca vejetaryen beslenme ile magnezyum alımı ve plazma glutatyon seviyeleri artış göstermektedir bunun sonucunda da semptomlarda azalma sağlanabilmektedir.
FM hastalarında test edilen farklı diyet müdahaleleri arasında, eksitotoksinlerin nöronları anormal ve zararlı bir şekilde uyarabilen bir madde olduğundan eksitotoksin eliminasyon diyetiyle iyileşmeler gözlemlenmiştir. Glutamate, merkezi sinir sistemindeki en yaygın uyarıcı nörotransmiterdir ve yüksek konsantrasyonlarda aşırı uyarılabilir ve nöron ölümüne neden olabilir. Bazı çalışmalarda eksitotoksin eliminasyon diyetinin CNS'deki uyarıcı nörotransmisyonu değiştirerek merkezi duyarlılığı etkileyebileceğini ve ayrıca aspartamın diyetten çıkarılmasının FM semptomlarında tam bir gerileme ile sonuçlandığı bulunmuştur. Yapılan kontrollü bir çalışmada diyet monosodyum glutamat (MSG) ve aspartamın kesilmesinin klinik semptomları önemli ölçüde iyileştirmediğini göstermiştir. Bununla birlikte, FM'de diyetle alınan eksitotoksların rolü üzerine gelecekte yapılacak araştırmalara ihtiyaç duyulmaktadır.
FM hastalarının genellikle karın ağrısı, şişkinlik ve abdominal distansiyon gibi gastrointestinal semptomlardan ve tipik semptomlar olan ishal veya kabızlıktan şikayet ettikleri bilinmektedir. İrritabl bağırsak sendromu(IBS), FM'li kişilerin% 25-81'inde bulunmuştur.
Yapılan çalışamalarda çölyak duyarlılığı olan hastalar arasında fibromiyalji prevalansının arttığı düşünülmektedir. Bununla birlikte, bazı çalışamalar fibromiyaljili hastaların bir grubunun çölyak hastaşığı veya çölyak dışı gluten intoleransı yaşayabileceğini ve glutensiz diyetin FM semptomları üzerindeki yararını açıklayabileceğini öne sürmektedir. Çölyak dışı glüten duyarlılığının FM semptomlarının altında yatan bir neden olabileceği hipotezi de öne sürülmüştür.
Çölyak dışı glüten duyarlılığı, FM'ninkilerle örtüşen benzer belirtilerle sık görülen bir durum olarak giderek kabul edilmektedir ve FM hastalarının diyetinden glutenin çıkarılması, son zamanlarda klinik iyileşme için potansiyel bir diyet haline gelmektedir. Bununla birlikte, FM'de glüten duyarlılığının rolünü açıklığa kavuşturmak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.